Ontstaan en populariteit van porselein

Bij de Europese adel en hogere burgerij ontstond al spoedig een grote vraag naar het Chinees porselein. In Lissabon waren er in 1585 al 10 porseleinwinkels. Ook de Nederlanders begonnen, via de V.O.C. (Verenigde Oostindische Compagnie), het Chinees en later Japans porselein te verschepen. In de Nederlandse huishoudens diende dit porselein aanvankelijk als siervoorwerp. Het werd te pronk gezet op kasten of de schoorsteenmantel. Het gevolg was dat de Chinezen speciaal en op bestelling voor de Europese markt porselein ging vervaardigen. Het "Chine de commande" is de verzamelnaam voor het Chinese porselein dat voor de Europese markt werd vervaardigd. De Chinezen kregen daarbij ook aanwijzingen op het vlak van vorm en decoratie bv. Europese taferelen, familiewapens, personen, e.d. Later werd ook ongedecoreerd porselein uitgevoerd dat in Europa werd gedecoreerd.

De vraag kon het aanbod niet volgen. Enerzijds leidde dit tot het produceren van een blauw-witte faience, veelal met Chinese motieven door de pottenbakkers in Delft. Anderzijds steeg de druk om het geheim van de fabricatie van dit ‘witte goud’ te ontsluieren. De Chinezen wisten het procedé om porselein te maken ongeveer 1000 jaar geheim te houden, maar in 1708/09 ontdekten uiteindelijk de alchemist Böttger en mineraloog von Tschirnhaus in Dresden het recept onder druk van August de Sterke, keurvorst van Saksen. Kort daarop, in 1710, werd de eerste porseleinmanufactuur van Europa opgericht te Meissen. Aanvankelijk werden voornamelijk Chinese stukken gekopieerd. Pas met de komst van Johann Joachim Kändler in 1731 ontwikkelde deze manufactuur een eigen stijl. Beroemde “Meissener�-motieven zijn het uienmotief, de rode draak en Indiaanse bloemen. Het merk van Meissen bestaat uit 2 gekruiste zwaarden.

Tijdens het Rococo in de 18de eeuw groeide de vraag naar porselein door het stijgend aantal porseleinverzamelaars en er ontstonden meerdere Europese porseleinmanufacturen. Beeldjes van herders, nimfen en figuren uit de toen fel gesmaakte commedia dell’arte smukken het interieur op. Ook tafelserviezen van meer dan 1000 stuks zijn niet zeldzaam aangezien de mode van koffie, thee en chocolademelk drinken. Soms liep de zaak uit de hand, zoals bij het Zwanenservies waaraan 5 jaar werd gewerkt met zijn 2200 onderdelen. Voor de Vila Reale te Portici in Italië ontwierp Giuseppe Gricci in 1757/59 zelfs een hele porseleinkamer met plaquettes porselein aan de wanden en versierd met nagebootste Chinese motieven, de zogenaamde chinoiserieën.

Het antieke porcelein, om een algemene term te gebruiken, is schaars, zeldzaam en prijzig.
In 2011 werden er bij Sotheby’s 2 porseleinen papegaaien van de hand van Kändler geveild voor een bedrag van niet minder dan $ 386 500.